کنترل کنه واروا با اسید فرمیک

اسید فرمیک ( Formic Acid ), متانوئیک اسید یا جوهر مورچه, ساده ترین عضو گروه کربوکسیلیک اسیدها با فرمول شیمیایی HCOOH می باشد که با آب و اکثر حلال های آلی قطبی به خوبی مخلوط می شود.

اسید فرمیک در طبیعت علاوه بر مورچه در نیش بسیاری از حشرات مانند زنبورها و همچنین گیاه گزنه نیز یافت می شود و به عنوان ماده شیمیایی جهت دفاع و شکار استفاده می شود. PH اسید فرمیک در حدود 2 الی 3 بوده و نیز یک ماده ارگانیک محسوب می شود.

 

انواع اسید فرمیک:

اسید فرمیک موجود در بازار معمولا به شکل محلول و با درجه خلوص 100 درصد, 85 درصد و 65 درصد موجود می باشد.

 

مضایای مصرف اسید فرمیک:

  1. ارزان است.
  2. ارگانیک است.
  3. بسیار موثر است. ( بیش از 85 درصد کنه کشی ).
  4. در فرآورده های زنبورعسل باقی نمی ماند.
  5. باعث ایجاد مقاومت در کنه واروا نمی شود.
  6. به جز کنه واروا, کنه های تروپیلا الاپس یا کلارا و آکاراپیس وودی یا تراشه ای را نیز کنترل می کند.
  7. به دلیل نفوذ در سلول های سربسته زنبورعسل, کنه های داخل سلول ها را از بین می برد.
  8. در طول کل فصل, با غلظت های گوناگون قابل استفاده است.
کنه واروا روی شفیره زنبور عسل
کنه واروا روی شفیره زنبور عسل
کنه تروپیلا الاپس
کنه تروپیلا الاپس
کنه آکاراپیس وودی
کنه آکاراپیس وودی

معایب مصرف اسید فرمیک:

  1. در غلظت های بیشتر از 65% اسید, تا 5 درصد ملکه کشی گزارش شده است.
  2. به زنبورهای تازه متولد شده آسیب می رساند.
  3. کنترل دقیق میزان سرعت تبخیر بسیار بسیار مهم و حساس می باشد.
  4. کنترل مقدار و غلظت اسید مصرفی برای دماهای مختلف بسیار حساس می باشد.
  5. در کلنی های کوچک و ضعیف, باعث تلفات زنبورها و ملکه می شود.
  6. باعث تحریک کارگرها به تخلیه لارو و شفیره های نر می شود و در کندوهای تولید نر نباید استفاده شود.

 

تشخیص میزان آلودگی کلنی به کنه:

  1. در کندوهای کف باز با قرار دادن صفحه سفید روغن مالی شده در زیر کندو و شمارش کنه های سقوط کرده.
  2. در کندوهای کف بسته با ریختن تعدادی زنبور داخل پودر شکر یا مایع ظرفشویی و شمارش کنه های جدا شده.

 

زمان کنترل کنه واروا:

به طور کلی در طول سال باید 3 بار مبارزه بر علیه کنه واروا صورت گیرد:

  1. در حین فصل جریان شهد که مهم ترین مرحله بوده و در شرایط نیمه شمالی کشور از اول تیر ماه تا نیمه تیر ماه و با قاب نربافت می باشد.
  2. بعد از اولین برداشت محصول عسل که در شرایط نیمه شمالی کشور از اول شهریور ماه تا آخر مهر ماه و با اسید فرمیک می باشد.
  3. بعد از پایان فصل تخمریزی ملکه و نبودن تخم, لارو و شفیره در کندو که در شرایط نیمه شمالی کشور از نیمه آبان ماه تا نیمه آذر ماه و با اسید اگزالیک می باشد.

 

درصدها و مقادیر مختلف مصرف اسید فرمیک در دماهای گوناگون:

چون میزان درجه حرارت محیط بر روی تبخیر اسید فرمیک تاثیر بسزایی دارد, باید در دماهای مختلف, درصدها و مقادیر گوناگونی از این اسید مصرف شود.

  1. در دمای 8 الی 15 درجه سانتی گراد باید از اسید فرمیک 85% استفاده شود.
  2. در دمای 15 الی 25 درجه سانتی گراد باید از اسید فرمیک 65% استفاده شود. ( بهترین حالت ).
  3. در دمای بیشتر از 25 درجه سانتی گراد باید از اسید فرمیک 45% استفاده شود.
ظرف ترشی خوری یکبار مصرف
ظرف ترشی خوری یکبار مصرف

روش و مراحل مصرف اسید فرمیک:

برای این که اسید فرمیک تدریجا تدخین شده و باعث مرگ کنه ها شود, باید آن را داخل کندو قرار داد. البته باید نکات بسیار مهمی را رعایت کرد تا از ایجاد تلفات جلوگیری شود. برای مثال برای غلظت 65% موارد زیر را به ترتیب مراعات فرمایید:

  1. در نزدیکی کلنی ها باید آبخوری موجود باشد و زنبورها از قبل آن را مکانیابی کرده باشند.
  2. دما در گرم ترین ساعات روز نباید از 25 درجه بالاتر رود. یعنی در نیمه شمالی کشور, زمانی در حدود نیمه شهریور تا نیمه مهر ماه.
  3. در مورد زمان استفاده از اسید فرمیک حتما تحقیق کافی انجام دهید و ابتدا روی چند کندو آزمایش صورت گرفته و بعد با اطمینان کامل این دوره درمانی روی همه کندو ها اجرا شود. برای این کار می توانیم زیر کندوهای کف باز یا کف کندوهای کف بسته, صفحه سفید روغن مالی شده بگذاریم تا از نتیجه بخش بودن کار مطمئن شویم.
  4. ابتدا باید غلظت اسید فرمیک 100 درصد و 85 درصد را به روش زیر به 65 درصد برسانیم. برای این کار باید از آب مقطر استفاده شود. توجه نمایید که باید اسید را به آب مقطر اضافه کنیم نه برعکس. این کار باید در محیط باز و خنک انجام شود.

مقدار 650 سی سی اسید فرمیک 100 درصد را با مقدار 350 سی سی آب مقطر مخلوط می نماییم.

مقدار 765 سی سی اسید فرمیک 85 درصد را با مقدار 235 سی سی آب مقطر مخلوط می نماییم.

  1. اسید فرمیک باید چند ساعت قبل از مصرف به صورت دربسته در یخچال گذاشته شود تا دمای آن کاهش پیدا کند.
  2. دریچه پرواز در پایین و سوراخ تهویه درب بالا باید کاملا باز باشد.
  3. روی قاب ها نباید با چیزی پوشانده شود.
  4. گذاشتن اسید داخل کندو باید در ابتدای صبح انجام شود که دما پایین است تا از شوکه شدن زنبورها جلوگیری شود. در این صورت حتی اگر زنبورها شوکه شوند, تمام طول روز را برای تجدید قوا و تامین آب فرصت دارند. همچنین زنبوردار فرصت بررسی کلنی را خواهد داشت.
  5. اسید باید داخل ظرف ترشی خوری یکبار مصرف ریخته شود. برای ظرفی به این ابعاد, درپوش لازم نیست. البته حدود 3 الی 15 زنبور به خاطر سقوط در اسید کشته خواهند شد که آمار قابل توجهی نیست. استفاده از پنبه باعث گیر کردن پای زنبورعسل داخل الیاف آن خواهد شد. همچنین استفاده از درپوش پارچه ای یا کاغذی باعث تحریک زنبورعسل به بره موم چسباندن و کاهش تبخیر اسید خواهد شد.
  6. مقدار اسید لازم با غلظت 65% برای هر قاب پر از زنبورعسل دقیقا 2.7 سی سی محاسبه می شود. مثلا برای کندوی 10 قاب 27 سی سی در 4 مرحله و هر 4 روز یکبار داخل ظرف ریخته می شود. حتی می توان به صورت یکجا مقدار 108 سی سی را در ظرف ریخته تا تبخیر شود. البته اگر اسيد زودتر از 16 روز كاملا تبخير شده باشد بايد مجددا ظرف های اسيد را پر كرده تا پروسه 16 روز کامل شود.
  7. اسید حتما باید در قسمت بالای قاب های آخر که دارای تخم, لارو و شفیره نیستند قرار گیرد.
  8. بعد از قرار دادن ظروف اسید در کلنی ها, زنبوردار وظیفه دارد تا بعدازظهر روز اول در کنار کلنی ها باشد و هر نیم ساعت یکبار چند کلنی را بررسی نماید تا در صورت بروز مشکل سریعا ظروف تبخیر را از کلنی ها خارج نماید. برای این کار بهتر است برای بررسی به سراغ کلنی های ضعیف زنبورستان که حساس تر هستند برویم.
  9. بعد از اتمام دوره درمان باید ظروف جمع شده و معدوم گردند.

 

نکته: در کندوهای کف بسته, اسید فرمیک 55 درصد و در کندوهای کف باز, اسید فرمیک 65 درصد, نتایج جالب توجهی را از خود نشان داده اند.

 

احتیاط در حین مصرف اسید فرمیک:

بیشترین خطر اسید فرمیک در تماس پوست یا چشم با مایع یا بخار غلیظ آن می باشد. تماس پوست با مایع یا بخار آن باعث سوختگی شیمیایی و در صورت تماس با چشم ممکن است باعث ایجاد آسیب های دائمی در چشم شود. همچنین تنفس بخار آن موجب تحریک و سوزش دستگاه تنفس می شود. بنابراین داشتن لباس محافظ مناسب, دستکش ضد اسید, شیلد صورت, عینک و دوش اضطراری لازم است.

در صورت برخورد اسید با بدن زنبوردار باید فورا لباس آلوده را در آورده و اقدام به شستشوی بخش آلوده با آب زیاد به مدت 15 دقیقه نماید و در صورتی که اسید با چشم برخورد نموده باشد باید چشم را به صورت پلک باز شستشو نماید.

در حین کار, خوردن, آشامیدن و سیگار کشیدن ممنوع می باشد. همچنین پس از اتمام کار, دست ها و صورت کاملا باید شسته شود.

 

روش نگهداری اسید فرمیک:

اسید فرمیک باید در ظروف سربسته و در محل خشک و خنک نگهداری شود.

 

{ رحمان رحمانی پرست }

 

‫27 دیدگاه ها

  1. باسلام.وعرض.احترام.وخسته.نباشید.مااز
    داروی.اپی.بال.برای.کنه.کشی.استفاده
    میکنیم.ولی.این.دارو.دیگه.توی.بازار.نیست
    لطفاً.بگین.کی.داروی.اپی.بال.به.بازارمیاد؟

  2. سلام
    یه سوالی درباره گونه زنبورعسل داشتم
    تو کوه نزدیک به سطح زمین حالت گچ مانند داره
    زنبور زمین به حالت صافی سوراخ سوراخ کرده میرن داخل
    شاید فضای 1تا 3 متر باشه زنبورش از پایین کمرش 4 خط مشکی و سفید داره بعد از اون کمرش بور و عسلی رنگه چشاش هم سبز بهاری
    از رو زمین کنارشون ک رفتیم هم نیش نمیزنن خواستم بدونم این زنبور-عسل هم داره یا نه؟

  3. سلام جناب رحمانی من اولین بار در دمای سی درجه اسید ۹۸ درصد رو با آب سرد شده سماور تا پنجاه درصد رقیق کردم و مقدار دو الی سه سی سی رو روی دستمال کاغذی ریختم و گذاشتم کف کندو کنه زیادی رو کشت اما روی جمعیت پروازیم تاثیر گذاشت رفت و آمد زنبورام مقداری کم شد شاید ده تا ۱۵ درصد تلفات دادم

  4. آقای رحمانی پرست خدا خیرت بده
    خیلی عالی . کامل ترین طریقه مصرف رو از شما یاد گرفتم
    مابقی دوستان یا بلد نیستن . یا حال توضیح دادن ندارن
    خیلی خیلی سپاس از شما موید باشین

  5. سلام الان منطقه ما تو ازربيجان تا دو هفته دما ظهرا نزديك ٣٠درجه هست ولي عصر و شبا تا ١٦مياد پايين الان فرميك رو درصد استفاده كنم و اينكه اسيد منم ٨٥درصده چقدر اب اضافه كنم واسه يه ليتر ممنون

  6. سلام
    با توجه به اینکه در روش گفته شده سرعت تبخیر اسید قابل کنترل نیست آیا مشکلی از نظر آسیب زدن به زنبورها یا عدم تاثیر کافی در کنه کشی به وجود نمیاد؟
    و در اوایل بهار یا بعد از برداشت عسل که کلنی در پروسه زنبورسازی است آسیبی به زنبورهای جوان زده نمیشود؟

  7. به عنوان آخرین سوال:
    پوشش روی قابها رو باید بردارم؟ یه دوستی میگه باید برداشت چون ممکنه باعث خفگی و تلفات زنبورها بشه.
    ولی توی کلیپهای خارجی دیدم که درب داخلی رو بر نمیدارن؟

  8. من تا الان 2 مرحله از بخار اسید اگزالیک استفاده کردم آیا میتونم الان از اسید فرمیک استفاده کنم؟
    آیا اسید فرمیک ملکه کشی نداره؟ کندوهام حداکثر 6 قاب هستن مشکلی نیست بابت جمعیت کم؟
    ممنونم

    1. سلام من به تازگی شروع به کندو داری کردم . پایان شهرویر نزدیک میشه و با توجه به صحبت شما متوجه نمیشم که باید اینطور که گفتید اسید به کندو ها برم یا نه . بهتر سوالم رو مطرح کنم ؛ آیا این عمل برای تمام کندو ها دو نوبت در سال واجب است (حتی اگر کندو آلوده نباشد )

  9. دلیل اینکه اسید فرمیک رو ترجیح میدین چیه؟ خیلی جاها بخار اسید اگزالیک رو توصیه میکنن.

  10. سلام
    برای مبارزه با کنه واروا بهترین برنامه زمانی و دارویی کی هستش؟
    من دستگاه بخار اسید اگزالیک دارم، اگه الان بخوام ازش استفاده کنم چندبار باید استفاده بشه، یجا خوندم 3 بار به فاصله 1 هفته. چون به مرور لاروها که خارج میشن در هر مرحله کنه ها از بین میرن و در مرحله سوم تقریبا پاکسازی میشه.
    الان میتونه از اگزالیک استفاده کنم چون کندوهام کنه دارن و زنبور ناقص به دنیا میاد.
    آیا در بهار استفاده از اسید فرمیک یا اگزالیک نیاز نیست؟

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا