پرورش زنبور عسل نر برای تولید اسپرم

پرورش زنبورهای نر با پتانسیل باروری بالا, به منظور تولید اسپرم, برای تلقیح مصنوعی ملکه زنبور عسل و همچنین جفتگیری به صورت طبیعی, از اهمیت بالایی برخوردار می باشد.

در اختیار داشتن زنبورهای عسل نری که دوره دگردیسی و رشد خوبی را گذرانیده و همگی در یک رده سنی یکسان قرار دارند و به سن بلوغ کامل هم رسیده اند, شرایط برداشت اسپرم را آسانتر و همچنین باعث باروری طبیعی بهتری خواهند شد.

در تشکیل کندوهای پدری در سیستم تلقیح مصنوعی, باید از ملکه های مادری که تست های اصلاح نژادی را با موفقیت گذرانیده اند و از لاین های متفاوت ولی از یک نژاد هستند, استفاده شود, به گونه ای که برای تلقیح مصنوعی از حداقل چهار کندوی پدری که ملکه های آنها با منابع باروری خویشاوندی برنامه ریزی شده, تولید شده اند و در هنگام برداشت اسپرم از این نرها, به صورت آمیخته و با هم اسپرم گیری شود تا از این طریق, پتانسیل ژنتیکی مثبت گسترده ای را به نسل های آینده انتقال دهیم.

ما می توانیم روند تولید و رشد زنبورهای نر را در فصل مناسب, با استفاده از برگه موم هایی با سلول های نر بافت و یا شان های درشت بافته شده کلنی ها از فصل های فعالیت گذشته, تحت تاثیر قرار داده و در امر تولید نرهای با کیفیت و درشت جثه دخالت کامل داشته باشیم. با ایجاد فاصله مابین قاب های نر بافت با قاب های مجاور در حدودا 3 میلی متر, می توانید در تولید سلول های نر با ارتفاع بیشتر و در نهایت تولید زنبورهای نر درشت تر و قوی تر تاثیرگذار باشیم.

نکات مهم به منظور احداث کندوی پدری

حدود 44 روز قبل از زمان جمع  آوری اسپرم یا باروری ملکه ها به صورت طبیعی, باید برگه های مومی درشت بافت یا شان های بافته شده سال قبل را در کلنی های تولید کننده زنبورهای نر آویزان کنیم.

در مورد جذب زنبورها می توانید با کمی شربت رقیق که به صورت اسپری بر روی این شان ها پاشیده می شود, زنبورها را سریعا بر روی این شان ها جذب کرد.

یک کلنی قوی می تواند ۵ روز بعد از دریافت این شان ها, آنها را کاملا تکمیل و تقریبا قسمت وسیعی از سطح شان را با تخم های روز و لاروهای زنبورهای نر پوشانده و قاب نربافت را آماده انتقال به کندوی پرستار نماید.

اگرچه در روز ششم, همه سلول ها دارای تخم زنبور نر نمی باشند, اما به دلیل نیاز داشتن به زنبورهای نر هم سن, ما باید اقدام به برداشت و انتقال قاب به کندوی پرستار که از قبل آماده شده نماییم.

کندوی پرستار باید از پتانسیل غذایی و جمعیت جوان خوبی برخوردار باشد و حتما یک کندوی حداقل دو طبقه که مابین این کندو و طبق از یک شبکه مهار ملکه که به خوبی به کف طبق میخ شده است استفاده کنیم, به صورتی که اگر بعدها برای بررسی قسمت پایینی کندو, طبق را با درب بسته آن, از روی کندو برداریم, هیچ زنبور عسل نری نتواند از داخل طبق به بیرون پرواز کند.

قاب نر بافت تخمگذاری شده را در قسمت وسط طبق که حرارت مناسب تر و گرمتری دارا می باشد آویزان می کنیم و در مجاور این شان نربافت, شان های لارو سربسته زنبورهای کارگر و بعد از آن در سمت چپ و راست با شان های عسل و گرده گل می پوشانیم تا زنبورهای پرستار زیادی را به این بخش از کندو هدایت کرده و شرایط دگردیسی و تغذیه ای خوبی را برای زنبورهای نر آماده کنیم.

حالا ما باید هر چند روز یک بار قسمت بالای کندوی پرستار را در ساعت های اولیه روز به گونه ای که زنبورهای متولد شده نر از کندو به بیرون پرواز نکنند, باز کرده و اقدام به تعویض شان های کارگر متولد شده با لاروهای جوان کنیم تا با این کار گذشته از اینکه کندوی پرستار را قوی تر کرده ایم, زنبور پرستار و کارگر جوان بیشتری را در اختیار زنبورهای نر متولد شده قرار دهیم.

لازم به ذکر است که اگر می خواهیم مدت زیادی از این نرها استفاده کنیم, باید حتما از یک ملکه باکره جوان که در داخل یک قفسک در قسمت پایین کندوی پرستار آویزان شده استفاده کنیم تا زنبورهای کارگر توجه بيشتری نسبت به زنبورهای نر از خود نشان دهند, در غیر این صورت زنبورهای کارگر, بعد از گذشت چهار هفته, نسبت به نرکشی در داخل طبق اقدام خواهند کرد. در این حالت نگران کاهش جمعیت کندو نباشید چون با شان های تقویتی که  گاه گاهی در قسمت بالای کندوی پرستار قرار می دهید, جمعیت جوان کندو در سطح مناسبی قرار می گیرد.

قبلا گفته شد که برنامه ریزی و شروع کار برای تولید زنبورهای نر بالغ با کیفیت, باید از ۴۴ روز قبل از روز موعد اسپرم گیری صورت پزیرد. این به این معنی است که زنبورهای نر بعد از ۲۴ روز متولد شده و بعد از ۱۲ روز بالغ می شوند. با توجه به اینکه شما از برگه موم درشت بافت و یا شان بافته شده سال قبل استفاده می نمایید, زنبورهای کارگر و ملکه نیاز به حداقل ۵ تا ۸ روز زمان برای تکمیل کردن و تخمگذاری سلول های زنبورهای نر دارند, پس به همین خاطر در نظر گرفتن ۴۴ روز کاملا ضروری است.

سعی کنید که کندوهای پرستار در قسمت دیگری از زنبورستان و با فاصله ای بیشتر نسبت به همدیگر استقرار داشته باشند تا در موقع باز کردن درب بالای کندو به منظور دفع مدفوع در هنگام غروب و برگشت نرها به کندوی خود مشکلی ایجاد نشود. زنبورهای نر متولد شده در داخل طبق, بعد از ۱۰ روز, علاقه شدیدی به پرواز دفع مدفوع از خود نشان می دهند که این مهم را می توانید در پایان روز و قبل از تاریک شدن هوا با بستن کامل دریچه پرواز کندو و باز گذاشتن کامل درب طبق به مدت ۳۰ دقیقه ممکن سازید. لازم به ذکر است که نرهای خارج شده بعد از نهایتا ۲۰ دقیقه به داخل طبق بر می گردند و شما بعد از ۳۰ دقیقه می توانید با خیال راحت مجددا درب طبق را بسته و دریچه پرواز ورودی کندو را باز کنید.

عملیات دفع مدفوع باید حداقل ۳ تا ۴ مرتبه در دمای حدود ۲۰ درجه سانتی گراد انجام پذیرد تا همگی زنبورهای نر, دست کم یک بار دفع مدفوع کرده باشند تا در هنگام برداشت اسپرم از ترشح مدفوع جلوگیری بعمل آید.

ما می توانیم با به پرواز در آوردن نرها قبل از اسپرم گیری در پشت پنجره داخل آزمایشگاه, از خالی بودن شکم زنبورهای نر اطمینان حاصل کنیم وگرنه برداشت اسپرم آلوده هیچ گونه ارزشی را در بر نخواهد داشت.

بد نیست که با قرار دادن همیشگی شبکه مهار ملکه در جلو دریچه پرواز از ورود زنبورهای نر غریبه به داخل قسمت پایین کندوی پرستار ممانعت به عمل آورید, چون در غیر این صورت با وجود ملکه باکره در قسمت پایین کندو و جذب تعداد زیادی زنبور نر غریبه در داخل کندو, فشار پرستاری زیادی به زنبورهای کارگر خواهد آمد.

یک روز قبل از موعد اسپرم گیری باید کندوی پدری را برای برداشت زنبور نر آماده کنیم, به گونه ای که در ساعات اولیه صبح, زمانی که با باز کردن درب بالای کندو, زنبورهای نر علاقه ای به پرواز از خود نشان نمی دهند, یک تخته نازک با قطر حدود 3 میلی متر که در وسط آن دایره ای به شعاع ۱۲ سانتی متر ایجاد نموده ایم را بر روی شان های کندو قرار داده به صورتی که با برداشتن و گذاشتن درب کندو هیچ زنبوری از دور تا دور آن خارج نشود.

از یک ورق حلبی دایره به قطر ۱۶ سانتی متر برای قرار دادن بر روی سوراخ ایجاد شده بر روی تخته و باز و بسته کردن آن استفاده می شود. از این طریق می توانیم در موقع برداشت زنبورهای نر, با کنار زدن صفحه حلبی و ایجاد راه خروج, زنبورهای نر را به میزان دلخواه به بیرون و نهایتا به داخل قفسک انتقال زنبور نر هدایت کنیم.

انتقال زنبورهای نر به آزمایشگاه در حجم کم, بازدهی بیشتری دارد, زیرا زنبورهای نر باید حدودا هر 25 دقیقه یک بار تغذیه شوند و چنانچه مدت زیادی در داخل آزمایشگاه بمانند, توان اسپرم دهی را از دست خواهند داد.

زنبورهای نر در ساعات اولیه و انتهایی روز تمایل زیادی به پرواز ندارند و گاهی اوقات مجبور می شویم با کنار زدن کامل تخته روی کندو و بیرون کشیدن قاب های حاشیه که محل تجمع زنبورهای نر می باشد, آنها را از روی قاب ها گرفته و به داخل قفسک انتقال دهیم.

برای تلقیح مصنوعی یک ملکه, نیاز به تعداد ۲۰ تا ۳۰ عدد زنبور نر می باشد که این بستگی به بالغ بودن زنبورهای نر و همچنین توانایی فرد جمع آورنده اسپرم دارد. یک زنبور نر در بهترین شرایط طبیعی می تواند تا ۱ میکرولیتر اسپرم تولید کند که این مقدار دارای ۱۱ میلیون اسپرماتوزوئید می باشد. در شرایط باروری طبیعی, ملکه حدود یکصد میلیون اسپرماتوزوئید دریافت می کند که در واقع شش میلیون آن در کیسه ذخیره اسپرم ملکه جذب خواهد شد.

سرد نبودن محل آزمایشگاه در حین کار از اهمیت خاصی برخوردار است و دمایی در حدود ۲۵ درجه سانتی گراد توصیه می شود. نا گفته نماند که می توانید اسپرم زنبور نر را در دمایی برابر ۷ تا 8 درجه سانتی گراد به صورت کوتاه مدت نگهداری کنیم چون در این دما حرکت اسپرم ها کاهش چشمگیری از خود نشان می دهند.

هر فردی که علاقه مند به داشتن ملکه های بارور شده خوب با پتانسیل تخمگذاری بالا می باشد, باید در امر پرورش ملکه و به خصوص پرورش زنبور نر کاملا کوشا بوده و با برنامه ریزی دقیق اقدام نماید.

{ رحمان رحمانی پرست }