تعویض ملکه و ادغام برای زمستان گذرانی

نوع عملیاتی که برای آماده کردن کلنی ها برای زمستان گذرانی لازم است, بستگی به شرایط آب و هوای مناطق مختلف دارد. در مناطق گرم این عملیات حداقل, در مناطق معتدله کمی بیشتر ولی در نواحی سرد زندگی کلنی های زمستان گذران بستگی به عملیات آماده سازی دارد. آماده سازی برای زمستان گذرانی باید بلافاصله بعد از برداشت عسل آغاز شود.

عده ای عقیده دارند که تعویض ملکه باید اولین اقدام باشد تا کلنی برای بهار آینده آماده گردد. درباره این که یک ملکه را تا چه حدی می توان نگهداری نمود, عقاید متفاوتی وجود دارد. با وجود این که یک ملکه می تواند 8 – 7 سال قدرت تخمریزی خود را حفظ کند, بعضی زنبورداران هر ساله ملکه کندوهای خود را عوض می کنند. بعضی ملکه عده ای از کلنی های خود را در پاییز و ملکه عده دیگر را در بهار سال بعد تعویض می کنند. شاید بدترین روش ها این باشد که کلنی های خودشان تعویض ملکه کنند و ملکه ها مارک دار نباشند.

در جاهایی که میزان نوش و گرده فراوان است و کلنی از نظر جمعیت توسعه سریعی دارد ملکه عمرش کوتاهتر است. ملکه جوان در پاییز با سرعت بیشتری تخمگذاری می کند و تعداد زیاد زنبورهای پاییزه بوجود می آورد. به علاوه قیمت خرید آنها در پاییز از بهار ارزان تر است. اگرچه پیدا کردن ملکه پیر در کلنی پرجمعیت کارآسانی نیست, به علاوه ممکن است ملکه به وسیله کارگران کشته شود و کلنی در زمستان از بین برود و اما اینها برای رد مزایای تعویض ملکه در پاییز دلایل مهمی نیستند.

تعویض ملکه با استفاده از استقرار سلول ملکه, به عنوان یک روش ساده و کم زحمت در سال های اخیر مورد توجه قرار گرفته است. به جای این که کلنی را برای پیدا کردن و حذف ملکه پیر در پاییز جستجو کنند و پس از آن به آرامی ملکه جوان را در آن رها نمایند, یک سلول حاوی ملکه در کندو نصب می کنند این عمل باعث می شود که ملکه سابق به طور اتوماتیک حذف شود. ملکه جدید به محض خروج از سلول, ملکه قبلی کندو را می کشد و جای آن را می گیرد. بعضی ها که این روش را به کار برده اند, چندان راضی نیستند. زیرا بسیاری از ملکه ها داخل سلول ها, می میرند و ملکه هایی که موفق به خروج از سلول خود می شوند, نمی توانند ملکه قبلی را از بین ببرند. مانند تمام روش های جدید, در این روش هم مسائل ناشناخته زیاد است.

جمعیت کلنی, برای نگهداشتن آن در زمستان بسیار مهم است. تجربیات چند ساله نشان داده است که یک کلنی پرجمعیت و قوی شانس به مراتب بیشتری از کلنی های ضعیف کم جمعیت برای زمستان گذرانی دارد. در عین این که اصطلاحات قوی و ضعیف عبارتی نسبی هستند و استاندارد مخصوص ندارند ولی کلنی قوی آنست که دارای دو طبقه پر از جمعیت و یک ملکه سالم باشد.

کلنی های ضعیف, باید از بین بروند و یا اینکه ادغام شوند. بعضی ها این عمل را از دست دادن کلنی های خود تلقی می کنند ولی این طور نیست و بهتر از آنست که کلنی های ضعیف را در زمستان از دست بدهیم. احتمال تلف شدن یک کلنی ضعیف خیلی بیشتر از کلنی های قوی است. اگر این کلنی ها از بین بروند, عسل هم برای نگهداری آنها مصرف شده در حقیقت از بین رفته است.

ادغام کلنی ها بخصوص در مواقع کمبود نوش در طبیعت, گاهی با جنگ و تلفات کارگران همراه است. این تلفات با پاشیدن شربت قند روی کارگران نقصان پیدا می کند. راه دیگر این است که یک ورقه روزنامه بین دو کلنی در یک کندو قرار دهیم. به فاصله یک تا دو روز زنبوران روزنامه را سوراخ می کنند و بدون جنگ باهم یکی می شوند. چند روز بعد می توان قاب های کلنی ادغام شده را تنظیم کرد. قاب های حاوی لارو و نوزاد را در طبقه پایین و قاب های محتوی عسل و گرده را در طبقه دوم قرار می دهند.

بعضی توانسته اند کلنی های کم جمعیت را با قرار دادن روی یک کلنی قوی و نصب درب داخلی توری دار بین آنها زنده نگهدارند یا بین دو کلنی یک دیوراه توری قرار می دهند. بعضی مواقع خوشه کلنی کوچک در روی خوشه کلنی بزرگ قرار می گیرد و به صورت خوشه واحدی در می آیند. مقدار کمی از حرارت تشعشعی کلنی پایینی باعث گرم شدن کلنی بالایی می شود. این مهم است که گاهگاهی کلنی بالایی را سرکشی کنند که عسل آن تمام نشود.

{ مرتضی اسماعیلی }