مروری بر تاریخچه و وضع زنبورداری در ایران

زنبورداری در ایران تاریخچه و سابقه دیرینه داشته و یکی از حرفه های اصیل و قدیمی ایرانی ها است. دشنه مفرغی منقش به شکل زنبور عسل و متعلق به هشتصد سال قبل از میلاد که در لرستان به دست آمده است و اکنون در موزه شهر بروکسل نگهداری می شود, معرف قدمت آشنایی ایرانی ها با این حشره مفید است.

با جستجوی کلمه عسل و احتمالا زنبور عسل در اشعار به خصوص شعرهای بسیار قدیمی می توان از وجود قدمت زنبور عسل در کشور بیشتر مطلع گردیم. چون اگر کلمه عسل در ادبیات ایران پیدا می شود خود به خود دلیل بر این است که زنبورداری هم در زمان نوشتن آن متون وجود داشته است و هرچه این ادبیات قدیمی تر باشد نشان دهنده قدمت زنبور عسل در کشورمان خواهد بود.

به عقیده اهالی خوانسار زنبورداری در آن منطقه حداقل سابقه چهارصد ساله دارد. خیلی از زنبورداران  این منطقه چند نسل از اجدادشان را که شغلشان زنبورداری بوده است می شناسند یا با نام آنها آشنائی دارند. قسمت اعظم عسل خوانسار از گل گز تامین می گردد که خوشبوترین و خوشمزه ترین عسل می باشد.

قبل از پیروزی انقلاب اسلامی به وضع زنبورداری در ایران همانطوری که امروز شاهد آن هستم توجه چندانی نشده است ولی بعد از انقلاب به صورت یک صنعت کشاورزی و اشتغال زا در آمده است. افزایش تعداد کلنی ها, تبدیل کندوهای بومی به مدرن و افزایش سقف تولید عسل در چند ساله اخیر تحولات عظیمی در این صنعت به وجود آورده به طوری که زمینه صادرات عسل را فراهم نموده است.

ایران قبل از سال 1357 جزء کشورهای وارد کننده عسل بوده و این هم یکی از برکات و ثمره تلاش و زحمات شبانه روزی زنبورداران عزیز کشورمان است که با حداقل امکانات حداکثر تولید را به بازار فروش عرضه نموده و ایران را از وابستگی به این محصول غذایی و حیات بخش نجات داده اند.

توسعه این صنعت حمایت همه جانبه مسئولین ذیربط را می طلبد. اگر امکانات لازم در حد معقول برای زنبورداران کشور فراهم گردد نه تنها باعث ترویج زنبورداری گشته بلکه عده زیادی از جوانان کشور هم جذب بازار کار خواهند شد و دیری نخواهد گذشت که عسل تولیدی ایران که از نظر کیفیت بالا و با مشابه خارجی خود قابل رقابت است, نام خود را در بازار جهانی عسل باز خواهد نمود.

{ مرتضی علی آقایی نراقی }