فروش ملکه کارنیکا
آموزش

ارزش اقتصادی زنبور عسل

آلبرت چی کاکس می نویسد : هیچ جاندار دیگری به اندازه زنبور عسل به طرق مختلف به انسان خدمت نمی کند.

امروزه زنبورداری به عنوان یکی از رشته های کشاورزی در تمام کشور جهان به رسمیت شناخته شده است. رشته ای که بدون وجود آن موفقیت در تعدادی از رشته های کشاورزی غیر ممکن می باشد. تقریبا در تولید بیشتر میوه ها و بذرها وجود زنبور عسل برای گرده افشانی الزامی است به طوری که بدون زنبور عسل نمی توانند تکثیر یابند و زنبوران عسل هم بدون کمک این گل ها نمی توانند وجود داشته باشند.

امروزه نقش عظیم زنبور عسل در گرده افشانی گیاهان زراعی, باغی و احیای مراتع و بهبود محیط زیست به حدی شناخته شده و آشکار می باشد که تولیدات آن یعنی عسل و موم را تحت الشعاع قرار می دهد. اساسا نباتات از نظر گرده افشانی وابسته به حشرات هستند که در راس آنها زنبور عسل قرار دارد. به عبارت دیگر گرده افشانی 47 درصد از محصولات کشاورزی وابسته به زنبور عسل است. از این روست که ارزش اقتصادی زنبور عسل را در دنیا 25 الی 100 برابر ارزش عسل تولید شده در سال محاسبه می کنند.

در ایران نزدیک به 2.5 میلیون کندوی مدرن با تولید متوسط 12 کیلو گرم عسل به ازای هر کندو در سال وجود دارد. به این ارقام می بایست 380 هزار کندوی بومی با تولید متوسط 7 کیلو گرم عسل برای هر کندو در سال را افزود. بنابراین تولید عسل سالیانه کشور را حدود 29 هزار تن محاسبه نموده و ارزش ریالی آن را حدود 800 میلیارد ریال می دانند. حال چنانچه ارزش گرده افشانی را به آن بیافزاییم, ارزش اقتصادی واقعی زنبور عسل بالغ بر 20 تریلیون ریال خواهد بود.

متاسفانه عدم آگاهی از نقش اصلی و واقعی زنبور عسل, کلیه توجهات را به سوی محصولات آن یعنی عسل, موم و … معطوف داشته است, در حالی که نقش عظیم زنبور عسل در رابطه با حفظ فلور گیاهی, محیط زیست و جنگل ها و همچنین افزایش محصولات کشاورزی می باشد. در حال حاضر در اکثر کشورها نگهداری زنبور عسل در درجه اول به دلیل نقش آن در بازده اقتصادی از طریق گرده افشانی و افزایش محصولات زراعی و باغی است و فرآورده های دیگر آن در درجه دوم دارای اهمیت می باشند.

به گفته پژوهشگران آمریکائی در سال 1973 زارعین آمریکا بیش از 4 میلیارد دلار عاید از افزایش محصولات زراعی در رابطه با گرده افشانی نباتات دگرگشن داشته اند که نقش مهمی از این آزمایش به عهده زنبور عسل است.

زنبورهای عسل جزء گرده افشان های اصلی گیاهان روغنی خصوصا آفتابگردان می باشند. نتیجه یک طرح تحقیقاتی در همین رابطه در کشورمان نشان می دهد که استقرار دو کندو به ازای هر هکتار آفتابگردان سبب افزایش چشمگیر محصول شده به طوری که محصول بدست آمده در مزرعه آزمایشی 20 تا 50 درصد بیشتر از مزارع شاهد بوده است.

میراب زاده, همین محقق و پژوهشگر ایرانی در بررسی هایی که در تابستان سال 1379 با همکاری محققین موسسه اصلاح بذر وابسته به وزارت جهاد کشاورزی در یک مزرعه پنبه انجام داده 20 درصد افزایش محصول در اثر استقرار 5 کندو به ازای هر هکتار پنبه مشاهده نموده است.

بطور کلی عمل گرده افشانی این موجود نقش بسیار ارزنده ای در افزایش کیفی و کمی 131 محصول کشاورزی دارد که با مستقر کردن چند کندو در کنار مزارع و باغات می توانیم شاهد این امر مهم باشیم. اهمیت موضوع به حدی قابل توجه است که در بسیاری از کشورهای صاحب نام از جمله آمریکا, استرالیا و شوروی, زنبورداران حتی تا 50 درصد هزینه های خود را با اجاره دادن کندو یا کلنی های زنبور عسل به صاحبان مزارع یا باغات تامین می کنند و به همین خاطر است که هزینه تمام شده هر کیلو عسل برای زنبورداران این کشورها خیلی پایین تر از هزینه تمام شده در کشور ما می باشد.

{ مرتضی علی آقایی نراقی }

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا