فروش ملکه کارنیکا
آموزش

تاریخچه ظهور زنبور عسل و زنبور داری

به دلیل اندازه زنبور عسل, فسیل های این حشره به فراوانی سایر جانوران نیست. قدیمی ترین آثار وجود حشرات اولیه در دوره پلیوزوئیک peliozoic و حدود 400 میلیون سال قبل در عهد دونین Devonian مشاهده شده است. زنبور عسل حشره ایست نسبتا جدید که در عهد ژوراسیک Jurasic در دوره مزوزئیک mesozoic و حدود 1800 میلیون سال قبل پا به عرصه وجود گذاشته است. در همین دوره است که گیاهان گل دار و پرندگان پیدا شده اند.

اجداد زنبور عسل بدون شک زنبورهای زرد و خرمائی Wasp ها یا حشراتی مشابه آنها بوده اند که مانند زنبورهای Vespidae امروزی لانه های خود را در جاهای سرپوشیده بنا می کردند. زنبور عسل کوچک Apis florea و زنبور عسل درشت Apis dorsata نمونه های از زنبور عسل های ابتدایی هستند که تنها یک شان در محیط های سرپوشیده و باز بنا می کنند. به تدریج که سطح زمین سرد شد و یا این زنبورهای ابتدایی به نواحی سردسیر انتشار یافتند کلنی هایی که در محیط های محفوظ تر لانه ساختند دارای سازش پذیری بیشتری با محیط بودند و باقی ماندند.

زنبورهای زرد Wasps امروزی گوشتخوار یا گندم خوار Scavenger هستند. زنبورهای اولیه و اجداد زنبور عسل فعلی نیز همین رفتار را داشتند. در عین اینکه گوشت در شرایط مساعد و فراوانی, غذای بهتری است, جانورانی که می توانستند خود را به غذای گیاهی عادت دهند و غذای خود را برای مواقع کمیابی ذخیره کنند, شرایط بهتری داشتند. توجیه دیگر, پیدایش گیاهان گلدار است که منابع تازه ای از مواد غذایی, نوش و گرده گل در اختیار زنبوران قرار می دادند. زنبوران قادر بودند که در داخل گل ها حرکت کنند و از این منابع جدید غذایی بهره بگیرند. به دلیل این سازش با محیط, زنبوران توانستند تقریبا در تمام قسمت های اروپا, آسیا و آفریقا انتشار یابند به جز در صحرا های خشک و کوهستان های مرتفع که گیاهان مورد نیاز آنها در دسترس نبود.

انسانهای اولیه که به عسل علاقه داشتند زنبوردار نبودند بلکه عسل را شکار می کردند. اولین کندوها, تنه توخالی درختان در نواحی جنگلی بوده است.

نقاشی انسانی در دیواره یک غار در اسپانیا که 7000 سال قبل از میلاد مسیح ترسیم شده نشان دهنده شکار عسل به وسیله دود دادن است.

نقاشی هایی که در دیواره مقبره ها از 3000 سال پیش به جا مانده نشان می دهد که مصریان قدیم به زنبوران عسل توجه داشته اند.

ارسطو در سال 334 قبل از میلاد در کتاب خود بنام علوم طبیعی مطالعات خود روی زنبور عسل را به رشته تحریر در آورده است. از این نوشته ها چنین برمی آید که نامبرده نژادهای مختلف زنبور عسل را می شناخته است. از نوشته های او معلوم می شود که ارسطو نوعی کندوی مطالعاتی تعبیه کرده بود که می توانست گهگاهی آن را باز کند.

در سال 40 قبل از میلاد شخصی به نام Virgil طرز ساختن کندو از چوب پنبه را بیان داشته و و توصیه کرده است که آن را در محل سایه و دور از دسترس جانوران قرار دهند. طی قرن ها, بسیار از کسان دیگر درباره زنبور عسل مطالبی نوشته اند که در آنها ترکیبی از تخیلات و مشاهدات بکار رفته است.

زنبورداران اولیه مشاهده کرده بودند که بچه های زنبور عسل Swarm در هر محل مناسبی جای میگیرند و برای کمک به این زنبوران و نگهداری آنها در نزدیک منازل خود, از تنه توخالی درختان استفاده می کردند.

در خاورمیانه مردم دیده بودند که کلنی های جدید گاهی در کوزه هایی که برای نگاهداری گندم به کار می رفت منزل می کردند. این کندوهای کوزه ای هنوز هم در مناطق کمتر توسعه یافته آن نواحی بکار می روند.

کندوهای سبدی از چمبره های کلش, کمی دیرتر پا به عرصه وجود گذاشتند که احتمالا مبدا نوعی کندو بنام Skep می باشد که هنوز هم در بعضی نقاط اروپا مورد استفاده قرار می گیرد.

این کندوهای ابتدایی احتیاجات اولیه کلنی را از لحاظ محافظت در مقابل باد, باران و هوای گرم همانند کندوهای جدید تامین می کرد. کندوهای اولیه کوچک بودند زیرا لازم بود که به وسیله اشخاص با دست حمل و نقل شوند. برای تامین عسل لازم بود زنبوران را به وسیله دود گوگرد یا قرار دادن تمام کندو در داخل آب جوش بکشند.

کندوهای کوچک, تقسیم کندو را تحریک می کرد و موجب ازدیاد کلنی ها می گردید. مفهوم بچه کردن در زنبور عسل شناخته نشده بود و بیشتر عملیات زنبورداری برمبنای شدن و نشدن استوار بود. بعضی وقتها شانس یار بود و بعضی اوقات بدشانسی غلبه داشت.

زنبور عسل از این لحاظ ارزشمند بود که نه تنها عسل آن مدتها منبع غذایی و شیرینی به شمار می آمد بلکه داروی خیلی مهمی نیز بود که به وسیله آن بسیاری از بیماری ها معالجه می شوند.

به علت عدم درک بیولوژی زنبور عسل, بسیاری از داستان های فولکوریک درباره آن ساخته شده بود که بعضی بسیار شیرین, بعضی حیرت آور و معدودی براساس اطلاعات امروز ما نزدیک به واقعیت بود.

{ مرتضی اسماعیلی }

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *

دکمه بازگشت به بالا