فروش ملکه کارنیکا
آموزش

تغذیه زنبورهای عسل در آخر زمستان و اول بهار

صرف نظر از درجه حرارت در محیط خارج, به تدریج که طول روزها افزایش می یابد, ملکه شروع به تخمگذاری می کند و تعداد آن را هر روز بیشتر از قبل می شود که مقدار آن به عوامل زیر بستگی دارد.

1 . ظرفیت و قابلیت نژادی ملکه

2 . وجود ذخیره گرده و عسل در کندو

3 . اندازه توده یا خوشه زنبوران کارگر

4 . وجود جای لازم برای تخمگذاری

وجود عسل در این موقع بسیار اهمیت دارد. مصرف عسل در آخر پاییز و اول زمستان متوسط است زیرا در این موقع زنبور عسل در حالت استراحت زمستانه به سر می برد و چون نوزادی پرورش نمی دهند درجه حرارت در خوشه نسبتا پایین است, ولی با شروع پرورش نوزاد, مصرف عسل هم به دلیل افزودن درجه حرارت و هم به دلیل تغذیه نوزادان به شدت افزایش می یابد.

بیشتر تلفات زمستانه در این موقع از سال که گرسنگی بعد از نجات از سرمای شدید زمستان حادث می شود, به وقوع می پیوندد و کلنی های پرجمعیت که نوزادان بیشتری پرورش می دهند بیشتر در اثر گرسنگی تلف می شوند.

منظور از بازدید اول بهار, اطمینان از وجود عسل کافی در کندو است. به دلیل این که درجه حرارت ملایم است محل وجود عسل در کندو خیلی مهم نیست و کارگران عسل را در هر جا که باشد به محل های پرورش نوزاد انتقال می دهند.

بعضی از زنبورداران موفق به طور معمولی کلنی های خود را در این موقع با شربت قند رقیق 1 به 1 تغذیه می کنند و عقیده دارند که آب اضافی می تواند در رقیق کردن عسل ذخیره در داخل کندو مفید واقع شود, بخصوص اگر شرایط هوا طوری باشد که کارگران نتوانند آب به کندو برسانند.

جمعیت کلنی هایی که زمستان را پشت سرگذاشته اند بستگی زیادی به ذخیره گرده آنها در فصل گذشته دارد و وضع آن از کندویی به کندوی دیگر حتی در یک زنبورستان متفاوت است.

به طور معمول کلنی هایی که ملکه خود را از دست می دهند یا آنهایی که در جریان شدید گرده ملکه خود را جایگزین می کنند, گرده بیشتری ذخیره می کنند زیرا در کندو مصرف زیادی ندارند. قاب های حاوی گرده باید بین کندوهای مختلف در پاییز متعادل گردد.

در نواحی گرمسیر و معتدل, مقداری گرده تازه در اواسط تا اواخر ژانویه برای زنبوران در دسترس می باشد. این وضعیت در نواحی سردسیر حدود اواسط تا اواخر ماه مارس پیش می آید اما گرده ذخیره شده در کندو از این نظر مهم است که شرایط متغییر هوا در آن مواقع, اجازه نمی دهد که زنبوران به طور معمول گرده جمع آوری کنند و در ضمن این که زنبوران می توانند تا حدود دو هفته بدون در دسترس بودن گرده به تولید نوزاد بپردازند. باید توجه داشت که توقف در پرورش نوزاد در توسعه کلنی و زندگی کارگران بسیار خطرناک است.

در نواحی سردسیر, در این موقع باید ذخیره گرده در داخل توده خوشه مانند کارگران قرار گرفته باشد تا مورد استفاده قرار گیرد زیرا زنبوران فقط می توانند مستقیما از ذخیره سلول های داخل خوشه تغذیه کنند. وقتی درجه حرارت متعادل شود کارگران می توانند در هر کجای کندو حرکت کنند و از گرده موجود در سلول ها تغذیه نمایند ولی تا این موقع ممکن است کلنی از توسعه باز ماند.

اگر تمام احتیاجات کلنی تامین شود توسعه آن با نظم خاصی که قابل پیش بینی است ادامه پیدا می کند. طبق مطالعاتی که طی سال های متمادی انجام گرفته است در صورتی که گرده کافی از هشت هفته قبل از پیدا شدن گرده تازه در طبیعت در کندو وجود داشته باشد, جمعیت کلنی به سرعت توسعه می یابد و می تواند با جمعیت زیاد به جمع آوری گرده تازه پرداخته و بدون وقفه به توسعه جمعیت خود بپردازد.

از طرف دیگر کلنی هایی که فاقد گرده در مراحل بحرانی باشند در این مرحله بدون پرورش نوزاد مانده و یا تعداد کمی نوزاد پرورش می دهند و هنگامی که گرده طبیعی بوجود می آید, جمعیت کم آنها قادر نیست که از موقعیت موجود به خوبی بهره برداری کند. کندوهای با جمعیت زیاد چه برای تولید عسل یا گرده افشانی و یا برای تولید زنبور عسل کارتنی, از اهمیت ویژه ای برخوردار است.

زنبورداران و بعضی از نویسندگان علاقه دارند اصطلاح جریان عسل با جریان نوش را به طور مترادف ذکر کنند اما تفاوت مهمی بین این دو وجود دارد. جریان نوش به ظرفیت تولید نوش گیاهان مختلف اطلاق می شود که تحت تاثیر گونه گیاه, نوع خاک, حاصلخیزی خاک, رطوبت خاک, حرارت و طول مدت تابش آفتاب قرار دارد, اما جریان عسل در رابطه با کلنی و نوش موجود در طبیعت می باشد که عواملی مانند جمعیت کلنی, پرورش نوزاد, فضای داخل کندو و درجه حرارت روی جریان عسل تاثیر می گذارند. جریان عسل ممکن است برای کلنی های مختلف در شرایط مشابهی از جریان نوش متفاوت باشد.

یک ملکه خوب در روز حدود 1600 تخم می گذارد, 21 روز طول می کشد تا نوزادان دوره رشدی خود را کامل کنند. عمر متوسط یک کارگر حدود 5 الی 6 هفته است. نسبت بین نوزادان و جمعیت کندو به ازاء افزایش هر 10000 کارگر 10 تا 14 درصد نقصان پیدا می کند, در صورتی که متوسط تعداد تخمی که توسط ملکه گذاشته می شود وقتی که جمعیت کندو به 40000 فرد می رسد افزایش می یابد.

یک کلنی پرجمعیت, نوزادان بیشتری نسبت به کلنی کم جمعیت پرورش می دهد و در عین حال وقتی گرده و نوش در دسترس باشد جمعیت بیشتری برای جمع آوری گرده و نوش گل به خارج می فرستد. کندوی پرجمعیت عسل بیشتری تولید می کند, گرده فراوانتری جمع آوری می کند و در گرده افشانی بازدهی بیشتری دارد و این نه تنها به دلیل جمعیت زیاد است بلکه کندوهای با جمعیت کم به کارگران بیشتری برای پرورش نوزاد در داخل کندو احتیاج دارند.

به دلیل اهمیت گرده در پیشرفت کلنی, منابع پروتئین متنوعی به کار گرفته شده است تا شاید بتوان به جای گرده از آنها استفاده کرد. با وجود اینکه راجع به تغذیه زنبور عسل اطلاعات زیادی حاصل گردیده است ولی تاکنون کسی نتوانسته مخلوطی تهیه کند تا جایگزین گرده گل گردد. بسیاری از پروتئین های شناخته شده از نظر وجود اسیدهای آمینه اصلی مناسب به نظر می رسند ولی یا کارگران از آنها نمی خورند و یا اینکه با مصرف آنها پرورش نوزادان متوقف می شود. کلنی که با مواد جایگزین گرده تغذیه می شود باید قادر باشد که به طور نامحدود زاد و ولد کند.

در میان موادی که برای این منظور بکاربرده شده, زرده تخم مرغ پودر شده, آرد سویا, مخمر خشک آبجو, مایه خمیر, شیر خشک چربی گرفته شده, کازئین, تراشه های گوشت, مخمرهای دیگر, سیب زمینی پخته و شاید بسیاری مواد دیگر باشد که گزارش نشده.

مسئله اصلی این است که زنبور عسل نمی تواند ارزش غذایی مواد مختلف را تشخیص بدهد. گفته می شود که در دانه های گرده مواد مشخص نشده ای وجود دارد که باعث تحریک زنبور عسل برای تغذیه از آن می شود و از این رو به بسیاری از مواد غذایی اگر مقداری گرده اضافه نشود زنبور عسل از آنها تغذیه نمی کند. بعضی مواد دیگر را با اختلاط با شکر یا عسل به خورد زنبوران می دهند ولی در اثر آن یا پرورش نوزاد متوقف می شود و یا اینکه تولید نوزادان نقصان پیدا می کند. با وجود این که بعضی از مواد به صورت تجارتی تهیه شده و به عنوان شبه گرده عرضه می گردد ولی در حقیقت این مواد مکمل یا اضافه کننده حجم غذای عادی زنبور عسل تلقی می شود.

یکی از ترکیبات مناسب مکمل گرده مخلوطی است از 454 گرم گرده گل و 1.360 کیلوگرم آرد سویا. هر یک از مواد مذکور را با عسل یا شربت غلیظ قند مخلوط می کنند و به صورت خمیری نرم و مرطوب در می آورند و در سطح بالایی قاب ها در محل استقرار توده خوشه مانند کارگران قرار می دهند.

غذای مکمل باید 6 الی 8 هفته قبل از پیداشدن گرده طبیعی به زنبوران داده شود و کلنی زنبور عسل باید تا پیدا شدن گرده تازه و طبیعی به مقدار کافی از این مواد در دسترس داشته باشد. وقتی گرده طبیعی وجود داشته باشد زنبوران از مواد جایگزین گرده استفاده نمی کنند. یک کلنی متوسط هر هفته حدود 454 گرم از خمیر مذکور را می خورد.

مخلوط 1 به 3 گرده و سویا و یا مخمر خشک, رشد مداوم نوزادان را به خوبی تضمین می کند. اگر گرده ذخیره شده در دسترس نباشد در این صورت مخلوط آرد سویا یا مخمر خشک با عسل نیز مفید واقع می شود. زنبوران کارگر از آن می خورند و به پرورش نوزاد می پردازند و گرده مورد نیاز خود را از آنچه که در کندو موجود است و یا با جمع آوری مقدار کم آن در روزهای گرم از طبیعت تامین می کنند.

{ مرتضی اسماعیلی }

‫6 دیدگاه ها

  1. سلام من دانشجو هستم
    میخواستم ببینم میشه از مطالب شما با ذکر منبع و نام شما آقای رحمانی پرست و ذکر نام سایت ، برای مقاله و پاورپوینت استفاده کنم ؟ اگر خدا بخواهد این مقاله برای همایش زیست شناسی انتخاب می‌شود ، لطفاً هر چه سریعتر پاسخ بدین

  2. با سلام و خسته نباشید میخواستم بدونم این عسلی که 3 تا4 بار میگیریم توی تابستون به این روش که شهد میدیم به زنبور تا خودش عسل بزنه میشه گفت که عسل به روش طبیعیه؟ درصد این که ازمایش نشون میده چنده؟تقریبیش رو میگم میخوام بدونم که تقریبیهر کیلو چند میشه و هر تن چند؟ ممنون میشم جواب بدین

    1. سلام
      نه طبیعی نیست چون از شکر تهیه شده نه از شهد گل.درصد ساکارز یا شکر بستگی به میزان شهد طبیعی داره که از بیرون وارد میشه و معمولا بالاتر از 30 تا 90 درصد میشه. معمولا این نوع عسل رو به دروغ طبیعی معرفی میکنن و تا 25000 تومن هم فروش میره.

  3. سلام با آرزوی توفیق برای شما لطفا تاریخ شمسی استفاده کنیید و آبا اگر مقداری خمیر را در کف کندو قرار دهیم تا در سرما مجبور نباشیم درب کندو را باز کنیم اشکالی ندارد ممنون

    1. ممنون از شما. بالای کندو مناسب تر است زیرا دسترسی بهتر از کف کندوست. باز کردن در کندو در کمترین دماها هیچ مشکلی ایجاد نمی کند به شرط اینکه ترکیب کلنی به هم نخورد و وزش باد نداشته باشیم. موفق باشید. 🙂

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *